एनआरएनको अभियानको आगामी बाटो : डा. हेम राज शर्मा
Source: NRNA

गैरआवसीय नेपाली सँघ (एनआरएन)को तेश्रो बिश्व सम्मेलनको तयारीका लागि अहिले सँघले बिश्वका बिभिन्न क्षेत्रमा भेलाको आयोजना गर्दैछ।  केन्द्रिय नेताहरुको उपस्थितिमा यही १४-१५ मा सिङ्गापुरमा एशिया प्यासिफिक भेला ( जापान, कोरिया, हङ्कङ्, सिङ्गापुर, लगायतका राष्ट्रका एनआरएन प्रतिनिधिहरु सम्मिलित), जुलाई २२ मा लण्डनमा युरोपियन भेला (जर्मनी, बेल्जियम, पोल्याण्ड, आयरल्यण्ड, बेलारुस, रसिया, नेदरल्याड, स्पेन, प्रोर्चुगल, बेलायत, अस्ट्रीया, युक्रेन, साईप्रस, नर्बे, फ्रान्स लगायतका राष्ट्रका प्रतिनिधी) सम्पन्न हुदैछन। यति धेरै देशहरुबाट प्रतिनिधित्व हुने यस्ता भेलामा कस्ता किसिमका मुद्दाहरु उठ्नु पर्छ भन्ने बारे आचलन गरिने छ यस लेखमा।

साउदी अरबमा NRN र हाम्रो दायित्व: धरम केसी
Source: NRNA

शान्त र सम्बृद्ध नेपाल बनाउने परिकल्पना (vision) अनि "For Nepali By Nepali" को Motto का साथ अघि बढेको NRN को बिश्वब्यापि अभियानमा यतिखेर साउदी अरबको NRN समुदायपनि तरङ्ति भएकोछ । त्यसो त सन २००३ मा स्थापित NRN साउदीमा रहेका NRN हरुको लागि नितान्त नौलो र अपरिचित नाम भने होइन । सन २००५ मा कतारको दोहामा सम्पन्न NRN को प्रथम क्षेत्रिय सम्मेलनमा साउदीमै लामो समयदेखि कार्यरत प्रबासी नेपाली सेवा समितिका तत्कालीन अध्यक्ष श्री तारा भण्डारी तथा अमित गुरुङ्ग सहभागि भई साउदी अरबको Country Report प्रस्तुत गर्नुभएको थियो । तत्पश्चात भने NRN-ICC र साउदी NRN समुदायबिच खास कुनै अन्तरसम्बन्ध तथा सर्म्पर्क विस्तारित हुननसकेको देखिन्छ । बस्तुतः साउदीमा आएका प्रायः सबैनै नेपालीहरु आफ्नो श्रम बेच्न बिदेशिएका कामदारहरु भएको, सबै आ आफ्ना कम्पनीका नियम र सीमाभित्र बांधिएका, अधिकांशलाई कुनैपनि संघ संस्था तथा तिनका सिमित कृयाकलापहरुप्रति कुनै जानकारी, चांसो या सरोकार नै नभएको यथार्थ एकातिर छ भने अर्का तिर साउदीकै खासगरी दमाम क्षेत्रमा प्रबासी नेपालीहरुकै सेवा र हक हित संरक्षण गर्न भनी प्रबासी नेपाली सेवा समिति लगायत बिभिन्न जिल्लाहरु, अञ्चल र समुदायका नाममा कार्य समितिहरु गठन भई कृयाशील रहेको अवस्था पनि छ ।

गैरआवासीय अभियानका चुनौती: देवमान हिराचन (श्रोत: कान्तिपुर)
Source: NRNA

बाहिर बसेका नेपालीले स्वदेशका लागि केही गर्न सक्छन् भन्दा केही वर्षअघिसम्म अनौठो लाग्थ्यो । त्यसैबेला भारत, बंगलादेश, पाकिस्तान, श्रीलंकाले स्वदेशको विकासका लागि ज्ञान तथा पु�जी स्रोतको रूपमा बाहिर रहेका आफ्ना नागरिकलाई महइभ्व दिनथालेका थिए । अरू मुलुक पनि विदेश बस्ने आङ्खना नागरिकलाई आकर्षण कार्यक्रम एवं सुविधाका प्याकेज घोषणा गर्दै थिए ।

गैरआवासीय अभियानका चुनौती: देवमान हिराचन (श्रोत: कान्तिपुर)
Source: NRNA

बाहिर बसेका नेपालीले स्वदेशका लागि केही गर्न सक्छन् भन्दा केही वर्षअघिसम्म अनौठो लाग्थ्यो । त्यसैबेला भारत, बंगलादेश, पाकिस्तान, श्रीलंकाले स्वदेशको विकासका लागि ज्ञान तथा पु�जी स्रोतको रूपमा बाहिर रहेका आफ्ना नागरिकलाई महइभ्व दिनथालेका थिए । अरू मुलुक पनि विदेश बस्ने आङ्खना नागरिकलाई आकर्षण कार्यक्रम एवं सुविधाका प्याकेज घोषणा गर्दै थिए ।

युएईसंग अवसरको ढोका - मोहन कृष्ण श्रेष्ठ (श्रोत: कान्तिपुर, विचार।विवेचना)
Source: NRNA

नेपाल तथा संयुक्त अरब इमिरेट्स (युएई) बीच दौत्य सम्बन्ध तीस वर्षसम्म औपचारिकतामा सीमित थियो । व्यापार रहे पनि नेपालबाट १५ करोडको निकासीभन्दा युएईबाट पाँच गुणा बढीको आयातका कारण व्यापार घाटा हुँदै आएको छ । सांस्कृतिक क्षेत्रमा कुनै सम्बन्धै थिएन । समयको फेरले यसमा परिवर्तन ल्याएको छ ।

वैदेशिक रोजगारीमा महिला - गणेश गुरुङ (श्रोत: कान्तिपुर, विचार विवेचना)
Source: NRNA

गणेश गुरुङ  २०४२ सालमा वैदेशिक रोजगार ऐन बनेपछि वैदेशिक रोजगारीमा नेपाली महिनाको वैधानिक र संस्थागत रूपमा जान थालेका हुन् । परिणामस्वरूप नेपाली भारत र गोर्खा सैनिकमा मात्र होइन, गैरसैनिक क्षेत्रमा विभिन्न मुलुकमा पुग्न थाले । यसमध्ये महिलाको मात्र गणना गर्ने हो भने लगभग २ लाख ५० हजार महिला रहेको अनुमान गर्न सकिन्छ ।

विदेशिएका नेपालीको मताधिकार - हिरण्य जोशी (श्रोत: कान्तिपुर, विचार । विवेचना)
Source: NRNA

लोकतन्त्र प्राप्तिलगत्तै संविधानसभा निर्वाचनमा प्रवासमा रहेका नेपालीलाई पनि मताधिकार हुनुपर्छ भन्ने आवाज उठिरहेछन् । सुरुमा भारत प्रवासमा रहेका नेपाली नागरिकले यो माग उठाउन थालेका हुन् । यतिखेर यो माग भारतीय सिमाना नाघेर संसारव्यापी बनेको छ । विश्वभर छरिएर रहेका नेपालीले कम्तीमा नयाँ नेपालको संरचना ठड्याउने संविधानसभा निर्वाचनमा मताधिकार पाउनैपर्छ भनेर माग गरिरहेछन् ।  रोजगारीको अवसर खोजी वा धेरै पैसा कमाउने चाहनाका लागि नेपालीहरू विदेश प्रवासिने क्रम बढ्दो छ । नेपालीहरूको भारत प्रवासको इतिहास लामो भए पनि २ दशकयता नेपालीहरू तेस्रो मुलुकतर्फ बाढीको रूपमा पलायन हुने क्रम तीव्र छ । खासगरी युरोप, अमेरिका वा प्ाूर्वी एसियाका धनी मुलुकहरूमा नेपाली सहरिया मध्यमवर्गको ठूलो हिस्सा पलायन हुने क्रम बढ्दो छ । सरकारी छात्रवृत्तिमा अध्ययन गर्न गएका प्राविधिक जनशक्ति हुन् अथवा देशमा आफ्नो योग्यताको कदर नभएपछि सबैजसोको एउटै लक्ष्य विदेशमा बसेर पैसा कमाउने भइरहेछ ।

श्रम सम्बन्ध (श्रोत: कान्तिपुर, सम्पादकिय)
Source: NRNA

आगामी केही दिनमा अर्थमन्त्रीले घोषणा गर्ने नयाँ आर्थिक वर्षको बजेटमा उल्लेख हुने अपेक्षा नभए पनि नेपालको अर्थतन्त्र टिकाउन विदेशमा रहेका नेपाली कामदारहरूका सरोकार ख्याल गर्नु ज्यादै आवश्यक छ । करिब दस लाखभन्दा बढी नेपाली श्रमिकहरूले विभिन्न विकासोन्मुख मुलुकमा कठिन श्रम गरेर आर्जन गरेको नियमित आम्दानी नियमित रूपमा नेपाल पठाउने गरेकैले नेपालको आर्थिक गतिविधि गतिमान भइरहन सकेको हो । सशस्त्र द्वन्द्वकालमा समेत राष्ट्रिय अर्थतन्त्र ध्वस्त हुनबाट बचाउन विदेशबाट नेपाली कामदारले पठाएको रकम -रेमिटान्स) उल्लेख्य भएको यतिबेला अर्थवेत्ताहरूले ख्याल गर्नुपर्छ ।